Begrafenissen

Direct daarna werd hij aangereden door een vrachtwagen waarin een kolenboer zat. Dat het een kolenboer betrof is mij altijd bijgebleven. Mijn moeder maakte namelijk de opmerking dat de kolenboer, die altijd een zwart gezicht had van zijn werk, na het ongeluk een spierwit gezicht trok van de schrik. Johnny was met zijn hoofd onder een wiel terechtgekomen en zijn achterhoofd lag voor een deel open. In het begin van de avond overleed hij. Later is het echtpaar van de Kamp uit elkaar gegaan. Ze konden samen het verdriet niet verwerken. Johnny had een ouder zusje, Dimphy. Hij kreeg een Engelenmis, ik mocht de mis dienen. Ik had geen behoefte aan een leuke attentie na afloop.

Mijn moeder en Sus Bolsius waren nog van vroeger bekenden. Wij woonden in het hofje en Sus, getrouwd met Frans, woonden in de flat. Ze hadden geen kinderen. Op een zekere ochtend zwaaide Sus haar man uit die met zijn scooter naar het werk ging. Het eerste kruispunt, Ringbaan West-Kwaadeindstraat werd hij aangereden met een dodelijke afloop, een helm was toen niet verplicht. Ik heb ook deze mis gediend en tijdens de communie lied Sus zich op de kist vallen. Huilend riep ze: 'Och Fraans toch'. Mijn moeder nam mij met de regelmaat mee, tussen al die begrafenissen in, naar mortuariums om overledenen uit de buurt te aanschouwen. Blauwe nagels, met een spleetoog glurend  vanuit de doodskist, in afschuwelijk lelijke pyjama’s, ik heb het allemaal gezien in vele gevallen bij begrafenisonderneming Denissen van het Wilhelminapark uit Tilburg. Mevrouw Denissen was een bekende van ons moeder. Dat beloofde meestal niet veel goeds. We moesten  maar weer eens binnenkort  ‘gezellig’ binnenlopen. 

Menig keer heb ik ’s avonds onder het bed gekeken of de zojuist aanschouwde lelijkerd zich stiekem onder mijn bed had verstopt. In het ziekenhuis was het niet veel beter: 'Trekt u de gordijnen, maar gerust opzij, aan de linkerzijde zult u hem vinden'. Vervolgens ging moeder elk gordijntje opzij schuiven en iedere keer zag ik weer zo’n engerd, totdat eindelijk bij het laatste gordijntje mijn moeder meldde: 'Hij ligt hier.'  

'Kom maar gerust dichter bij' en wanneer het niet dicht bij genoeg was, dan had je wel een sympathieke oom, ome Dirk in dit geval, die mij richting kist duwde. Mijn overleden oma was de eerst overledene in een lange rij die nog zou volgen. Ze lag opgebaard in de rouwkamer van het gebouw  Roomsch Leven, Tuinstraat 65 in Tilburg. De mond en kin van oma trok extreem naar beneden, door het gemis van een Het viel mij meer op nu ze in de lighouding lag. Dit ben ik mijn hele leven niet meer vergeten. Het was stervenskoud en oma lag in haar witte pyjama in de kist, zonder dekens? Was ik nu met mijn zes de enige die nog helder van geest was? Moeder trok drie dagen de gordijnen dicht en ging vervolgens een jaar in het zwart lopen. Hierdoor werd ze door iedereen aangeklampt en werd er telkens over oma gesproken. Het  begrafenisritueel in de kerk was verschrikkelijk voor een kind van zes.  Je werd van je moeder gescheiden en bij de mannen ingedeeld. Ik had op die jonge leeftijd iets minder met mannen, en tegelijkertijd moest ik een uur lang het grote verdriet van mijn moedertje aanschouwen. Ik kon niet naar haar toe terwijl ik zo graag haar hand had vastgehouden, of zij de mijne.  Later mocht ik met de mannen naar het kerkhof zonder de vrouwen, wat ook wel weer iets had.

Ik voelde me op dat moment erg belangrijk omdat ik achter de koets mocht aanlopen. Als klap op de vuurpijl kregen we, in de Nijverstraat bij Van Dijk, broodjes geserveerd. Iets wat zich enkel voordeed op feestdagen. Nu wist ik weer waarom ik de begrafenis van oma voor liet gaan boven de verjaardag van juffrouw Nijkamp uit de eerste klas.