Gezinsblad 9 Van Bavel

Mutsenwaster in 19e eeuw


Het beroep van Martina Jacoba van Bavel was mutsenwaster. Martina was een zus van mijn overgrootvader. Traditionele kleding werd vroeger door een groot deel van de bevolking gedragen als onderdeel van de streekgebonden folklore. Het was bijzondere kleding die in elke streek anders was. Wat ze gemeen hadden was het vaak ingewikkelde onderhoud want de kleding kon meestal niet zomaar met het dagelijkse klofje gewassen worden. Dat gold zeker voor de mutsen.

De mutsen werden gewassen door een mutsenwaster. Zij was gespecialiseerd in dat vak omdat het een secuur werk was. Het inspelden was een precies werkje wat enige tijd vergde en met de ijzers werd omzichtig omgegaan omdat die vaak vrij kostbaar waren. Maar de meeste tijd zat in het stijven, plooien en het opnieuw aanbrengen van de versiersels. 

Het spreekt vanzelf dat het van belang was om de mutsen zo lang mogelijk schoon te houden. Je was namelijk per reinigingsbeurt zomaar een paar gulden kwijt.

Geen enkele zichzelf respecterende vrouw droeg vroeger een vuile muts. Je bracht je kap dan ook naar een mutsenstrijkster. Een mutsenstrijkster, ook wel een mutsenwaster genoemd, was met het wassen, strijken en plooien van zo´n muts maar liefst vier uur bezig.

Omdat het een tijdrovend en heel precies werkje was, was het in de negentiende eeuw een echt ‘vak’. De mutsen gingen eerst in de was en werden daarna gesteven en gestreken. Tenslotte moesten de randen geplooid worden. Met een plooimesje maakte de mutsenstrijkster meer dan 100 kleine plooien in de staart van de muts.

Doordeweeks droegen de vrouwen een isabee, een muts zonder oorijzers of staart. Op zondag droegen ze een zorgvuldig gesteven en gestreken zondagse muts. Bij de belijdenis konden de meisjes kiezen uit een oorijzermuts of een cornetmuts, deze moesten ze daarna elke zondag dragen. Beide mutsen hadden een hoge rand maar de cornetmuts had een wat langere staart in de nek.

Met Pasen diende iedereen goed voor de dag te komen: de vuile mutsen moesten schoon gestreken zijn en opgemaakt. Twee dagen voor paaszondag werden de mutsen daarom naar de mutsenstrijkster gebracht. De straten waren dan vol met meisjes en vrouwen die ‘naar de meid gaon’.

 


Martha van Brakel * 1874 + 1919


Generatie 9

Gezinsblad Martina Jacoba van Bavel

Martina Jacoba van Bavel:

Geboren op 19-07-1863 in de Veldstraat-Vreedepad Tilburg. Overleden +28-01-1948, 84 jaar oud.

Gehuwd op 3 juli 1889, 25 jaar oud met de 27-jarige Johannes Henricus van Heijst.

Geboren 27-01-1862 (+06-07-1939, 77 jaar oud).

Ze hebben gewoond in de Clercxstraat 1 en Noord Besterdstraat 28 Tilburg.

Geboorteakte 19-07-1863 Martine Jacoba van Bavel

Huwelijksakte 03-07-1889

Overlijdensakte 28-01-1948



Op 3 juli 1889 zijn ze in het huwelijk getreden in Tilburg.

Vader van de bruidegom Jan Franciscus van Heijst en moeder van de bruidegom Maria Theresia van Laarhoven.

Vader van de bruid Johannes van Bavel en moeder Elisabeth Horsten.

Kinderen van Martina Jacoba van Bavel en Johannes Henricus Heijst:

  1. Franciscus Johannes (*12-10-1890 +30-04-1891)

  2. Elisabeth Josephina (*28-03-1892 +23-06-1927)

  3. Catharina Maria (18-01-1895)
  4. Bernardus Maria (06-12-1896)
  5. Arnoldus Franciscus (21-04-1899)
  6. Andreas Franciscus Maria (*10-01-1902 +20-02-1967) g/m Adriana van Baal
  7. Josephina Martina Elisabeth 07-02-1904
  8. Joannes Vincentius Maria 07-05-1906 g/m Maria Petronella Cornelia van Meeuwen,

     

Tilburg had toen 33.905 inwoners.


Bevolkingsregister Tilburg 1910-1920

Generatie 8 gezinsblad

Johannes van Bavel 1829

 

  • Geboren op 2 februari 1829 - Breda, NB, NLD
  • Overleden op 10 maart 1908 - Breda, NB, NLD, leeftijd bij overlijden: 79 jaar oud
  • Dagloner in 1851

Ouders

Relaties en kinderen

  • Gehuwd op 21 augustus 1851, Tilburg, NB, NLD, met Elisabeth Horsten 1825-1886 (Ouders: Wilhelmus Horsten 1796-1873 & Wilhelmina van den Berg 1799-1850) (zie notitie), gescheiden i.v.m. overlijden op 26 februari 1886.
  • Kinderen:

    1. Arnoldus Hubertus, onecht kind en erkend, fabriekswerker, *Tilburg 9-10-1850 +Tilburg 10-6-1928, x Tilburg 13-5-1874 Mechtilda Hamers (*Tilburg 23-11-1846 +Tilburg 30-11-1923), 11 kinderen.

    2. Leonardus, fabriekswerker, *Tilburg 20-8-1852 +Tilburg 20-2-1937, x Tilburg 19-8-1875 Maria Elisabeth van Bladel (*Tilburg 29-5-1852 +1920, dochter van Johannes Cornelis van Bladel en Mechelina Goossens), 11 kinderen.

    3. Wilhelmus Hubertus, *Tilburg 7-1-1855 +Tilburg 1-12-1855.

    4. Wilhelmus Johannes, *Tilburg 28-11-1856 +Tilburg 2-4-1857.

    5. Johannes, fabriekswerker, wollenstoffenwever, *Tilburg 11-6-1858, +Tilburg 14-8-1936, x Tilburg 4-4-1883 Adriana Vermeer (*Tilburg 14-3-1860 +Tilburg 25-1-1929, dochter van Johannes Francis Vermeer en Anna Catharina van Berkel), 12 kinderen.

    6. Maria Wilhelmina Huberta, dienstbode, *Tilburg 7-9-1860 +Tilburg 10-2-1917, x Tilburg 3-8-1892 Johannes Franken (fabriekswerker, *Tilburg 28-8-1859 +1935, zoon van Nicolaas Franken en Antonia van den Berk).

    7. Martina Jacoba, mutsenwaster, *Tilburg 19-7-1863 + 1948, x Tilburg 3-7-1889 Johannes Henricus van Heijst (smid, *Tilburg 27-1-1862 +1939, zoon van Jan Francis van Heijst en Maria Theresia van Laarhoven), 9 kinderen.

    8. Johanna Catharina, naaister, *Tilburg 13-8-1864 + 1899 en gehuwd op 12-02-1890 met Adrianus Versantvoort *1862 +1920.

Broers en zusters

Tijdlijn

2 februari 1829: Geboorte - Breda, NB, NLD

Getuigen: Arnoldus van Bavel, mr. kleermaker, 46, aangever; Hendrikus Johannes Ramack, 35 en Nicolaas Buchner, schoenmaker, 32.

29 juli 1851: General - Tilburg, NB, NLD

Nationale Militie Johannes van Bavel, 5e Reglement Infanterie

9 augustus 1851: Ondertrouw (met Elisabeth Horsten) - Tilburg, NB, NLD
21 augustus 1851: Huwelijk (met Elisabeth Horsten) - Tilburg, NB, NLD

Getuigen: Laurens Verhoof, spinder, 28 zwager ; Hendrik Leep, schoenmaker, 28, zwager; Johannes Brekelmans en Johannes Donders

26 februari 1886: Echtscheiding (met Elisabeth Horsten) - Tilburg, NB, NLD

Oorzaak: door overlijden

10 maart 1908: Overlijden - Breda, NB, NLD

Getuigen: Hendrikus Johannes Spros, 78 en Hendrik Hermanus Bos, 58

Notities

Aantekeningen

Geboorte: - aangifte 3 feb 1829, akte 56
Geboorte: om 18:30 uur
Overlijden: - aangifte 11 jan 1908, akte 149
Overlijden: om 11:00 uur

Aantekeningen

Johannes was gelegerd in Tilburg en heeft daardoor Elisabeth leren kennen.
Huwelijksafkondiging: Huwelijksbijlagen 1847-2217e.v.
Huwelijksafkondiging: 93
Huwelijk: (Elisabeth Horsten werd door een overlijdensextract als een bewijs van haar geboorte aangegeven. [Tilburg Huwelijksbijlagen 1847-2220])
[Gescheiden_op_18860226]
Huwelijk: akte 101
[Gescheiden_te_17226]


Maak jouw eigen website met JouwWeb