Krijg nou de groeten

Een groet (etiquette) is een ritueel vaak een beweging of in het geval van verbale groet een zin of woord. Het is gebruikelijk sociale contacten op te bouwen of af te breken (bijvoorbeeld een afscheidsgroet).

Groetgewoontes zijn sterk cultuurgebonden en afhankelijk van de situatie. Ze kunnen binnen een cultuur afhankelijk zijn van de sociale status van betrokken personen. Het overdrijven van een groet wordt meestal als onheus (ironisch) opgevat, en het achterwege laten van een groet kan een teken zijn van vijandschap of minachting. 

Het Brabants Dagblad heeft vanmorgen een ingezonden stuk gepubliceerd van iemand uit een Brabants dorp met veel bos en hei. Ze had een vraag aan Joost Prinsen in hoeverre het groeten normaal is. Zij maakt lange wandelingen met haar hond en wandelaars worden door haar vriendelijk begroet. Weinig mensen beantwoorden de groet. Joost sluit zijn reactie met de woorden dat de gemoedelijkheid er wel is, maar niet altijd zichtbaar aan de oppervlakte van het dagelijks leven. Dat geeft hij knarsetandend ruiterlijk toe.

De titel heeft een ironische betekenis. Maar voordat ik hierover ga uitweiden, eerst mijn ervaring opgedaan in ons klein Brabants dorpje. Ook wij wandelen veel met onze hondjes in het dorp en ook wij groeten iedereen die we tegenkomen, bekend of onbekend. Maakt ons niet uit en er is al menig sociaal contact ontstaan. Laatst kwam iemand het huis uitgerend om mij al kussend de beste wensen over te brengen voor het nieuwe jaar. Lief hè? Onze zoon, die zelf in Tilburg woont, verbaasde zich over het feit dat wij mensen begroeten, en het verbaasde hem nog meer dat mensen hierop vriendelijk terug groeten.

Heb ik dit van huis uit meegekregen? Nee, zeker niet! Bij een eerste ontmoeting binnen onze familie was het eerste contact beperkt tot een 'hallo' zonder handenschuddend en een kus was helemaal uit den boze. Standaard bij elk contact iedereen een hand geven heb ik gezien en geleerd binnen mijn schoonfamilie*. Ik was daar zeer content mee, omdat het sociaal contact daarmee snel gemaakt is. Ook al blijft het vaak beperkt tot de vraag hoe het ermee gaat en de opmerking dat je er goed uitziet. Is ook weer een meevaller. Bij ons in de familie heb ik dit ervaren als een groot gemis. Hoe de contacten binnen onze familie zoal verliepen, daarvoor enige anekdotes. Toen mijn ouders 25 jaar getrouwd waren, werd er door de kinderen een feestgidsje gemaakt en daarin hadden wij een cartoon opgenomen met de volgende tekst: ’Twee Van Bavels passeren elkaar. De een groet en zegt: ‘Hallo’. Mompelt de ander: ‘Wat zou hij daarmee bedoelen’.

Ome Niek vond het een mooie cartoon en herkende erin hoe zijn broers met elkaar omgingen.

De feestgids was verder onschuldig van aard. Ik heb dit met mijn trouw anders ervaren. Een ‘feestgids’ zonder rekening te houden om wie het gaat. Zonder enige empathie. Geen sarcasme met de nodige humor waar ik persoonlijk wel van hou. Het was vol haat en nijd zonder enige vorm van humor. De frustraties van eenieder moest klaarblijkelijk nog even snel vereffend worden. Mijn schoonfamilie was bepaald niet gecharmeerd. Mijn zwagers waren aanwezig bij de opzet van de feestgids. Omdat ze jonger waren, konden ze hun positieve invloed niet laten gelden. Ze vonden het beschamend!

Het verbaasde me toen al hoe onze gezinsleden met elkaar omgingen. Ik heb op surpriseavond, hoe toepasselijk, het gezin van Van Brakel getrakteerd op cadeautjes verpakt in vuilnis zoals aardappel- en sinaasappelschillen. Om ze bewust te maken van hun 'riooljournalistiek'. Niet anders kan ik de door hun opgemaakte feestgids van ons huwelijk omschrijven. De humor was ver te zoeken in deze gids. Had ik ze iets gegeven wat hen tot nadenken zou zetten? Het kwartje is nooit gevallen, ondanks een laatste contact met een van mijn broers die zich van geen kwaad bewust was en mijn reactie toentertijd enkel zag als een misplaatste grap. En zo stappen we dan gemakshalve over elkaars gevoeligheden heen! U zult zich afvragen in hoeverre ik hier na bijna 40 jaren nog last van heb. Ik kan u geruststellen. Mijn oudste broer heeft dit opgerakeld en hij had er waarschijnlijk nog last van, niet ik.

Mijn collega van het werk heeft opgemerkt dat kwesties zo gemakkelijk langs mij heen glijden. Het is waar, ondanks dat ik zaken niet makkelijk vergeet, en weer heel snel uit mijn diepe verleden kan oprakelen. Ik probeer het een plaats te geven en tracht er over te praten zonder er last van te hebben. Ik moet dit wel leren, elke dag opnieuw! Daarom het volgende advies aan eenieder: 'Maak van je hart geen moordkuil.' Het is niet nodig om bang te zijn voor je emoties.

Passanten weigeren in zijn algemeenheid niet gemakkelijk een vriendelijke groet, maar familieleden hebben wel hun eigenaardigheden. Wij kwamen afgelopen zomer een familielid in een vrij nieuwe wijk in ons dorp tegen. Met volledige aandacht observeerden wij een zwart huis, wat bekend staat als ‘de zwarte doos’, en terwijl wij dit huis aanschouwden passeert een familielid op nog geen meter afstand van ons zonder te groeten. Nota bene een familielid waarvoor wij een goede gezindheid hebben, en getoond hebben. Achteraf vond ik het jammer dat ik op dat moment niet reageerde. Ik was sprakeloos. Is dit een kwestie van zich superieur voelen? 

Mijn zoon verdiende een centje bij in een supermarkt. Hij was druk doende met het vullen van de winkelrekken en voorzag deze van nieuwe voorraad. Door eenzelfde familielid kreeg hij de opmerking dat hij zeker wel moet groeten. Ook weer zo’n superieure inslag? Mijn dochter had een ervaring die nog absurder was. Ze trof een neefje in de stad bij het uitgaan en groette vriendelijk en wilde een kort gesprekje met hem aangaan, waarop ze als antwoord kreeg dat hij daar niet opgesteld was.  

Zo hebben wij allemaal onze eigen ervaring met het groeten of niet groeten van elkaar. Ik kreeg in het verleden vanuit een familielid het verzoek om op verjaardagen standaard de felicitaties over te brengen. Ik had om reden een keer verzuimd. Mijn zachtaardige karakter maakt dit geen enkel probleem! Maar nu ontvangen we zelf niets meer. Onze-Lieve-Heer kent rare kostgangers.

Een van mijn broers heeft onlangs aan het papier toevertrouwd dat hij de laatste groet aan zijn vader niet heeft overgebracht. Mijn vader lag op dat moment op sterven in het ziekenhuis en was volledig bij kennis. Hij bevond zich achter de deur van mijn vaders kamer in het ziekenhuis.

Zo hadden we een keer thuis een wijnproeverij georganiseerd voor familie en vrienden. Onze neef kwam later die avond zijn moeder en tante ophalen met de auto. Mijn schoonzus vroeg hem om even een groet te brengen. Dat wilde hij niet en met gezwinde spoed reisde het gezelschap huiswaarts. 

Ik adviseer iedereen om voortaan met de regelmaat de groet over te brengen naar elkaar. Het is een kleine moeite en je krijgt er heel veel voor terug.  Een groet en een glimlach doet wonderen in een gewonde wereld! Mijn neef Guus groet steevast met hart-op-hart, om hiermee aan te geven dat we dikke maatjes zijn en van elkaar houden.

Zelfs als we van alles van elkaar vinden, slik dan weg. En komt er een groet via de app, neem eens de moeite om met een duimpje omhoog als reactie hierop te reageren. Het zit hem vaak in kleine dingen. Doe niet net als mijn oudste broer die niet ontvankelijk was voor mijn mailtje en die vervolgens de mail ‘terugstuurt’ met de opmerking: ‘Retour afzender’. Hoewel dit technisch niet kan, heb ik er toch smakelijk om moeten lachen, en heb het gedeeld met veel van mijn collega’s. Sommigen reageerden met een ‘ooh’, anderen konden er evenzo om lachen. Iedereen kent nu mijn broer en op deze manier heb ik de beperkte vriendenkring van mijn oudste broer toch nog weten uit te breiden.

Een dag niet gelachen, is uiteindelijk een dag niet geleefd! En krijg nu allemaal de groeten.

* In de periode van corona was het gedaan met handen schudden en 3 maal kussen op de wangen. Blijft enkel over een boks. Nee, dat is sympathiek.